Τσιτάτο

“Αυτή τα μπέναβε πολύ λατσά και έλεγε το εξής, που είχε γίνει τσιτάτο: Όλοι οι πούστηδες πούστηδες είναι. ‘Ολοι το ίδιο. Όμως άλλο να ‘σαι άντρας που αγαπάει απλώς τους άντρες, άλλο να ‘σαι άντρας που γαμάει τους άντρες, άλλο να ‘σαι άντρας που τον γαμάνε οι άντρες, άλλο να ‘σαι αδερφούλα, άλλο να ‘σαι αδερφή, άλλο καραδερφή, άλλο προϊσταμένη. Άλλο πούστης με πατέντα, άλλο αρχοντόπουστας, άλλο φτωχόπουστας, άλλο κωλόπουστας, άλλο αγριόπουστας. Κι άλλο να ‘σαι σαν αυτή τη βλογιοκομμένη τη Φαλκονέρα. Και έδειχνε προς το μέρος του Λάκη, δηλαδή της κακομοίρας της Φαλκονέρας, της άχαλης, της καρακουδούνας. Η εν λόγω ήταν μια πολύ μικρόσωμη, άσχημη και θεόχαζη αδερφή, που δεν είχε ταίρι. Κουλή, θεόκουλη. Και ήταν και πολύ κακιά, το χειρότερο. Και μονίμως άπαρτη, ακουράβελτη η κατέ.“

~ Θωμάς Κοροβίνης, Ο γύρος του θανάτου

Λωποδυτική ανθολογία (για την αργκό το 1934)

[του Νίκου Σαραντάκου]

Το σημερινό άρθρο είναι αναδημοσίευση ενός κειμένου που δημοσιεύτηκε το 1934 στην εφημερίδα «Ακρόπολις» με θέμα την αργκό του υποκόσμου της εποχής. Το ανακάλυψε τυχαία ο φίλος μας ο Κόρτο και προσφέρθηκε να το πληκτρολογήσει και να μου το στείλει, μια και έχει γλωσσικό ενδιαφέρον.

Ο συντάκτης του άρθρου παρουσιάζει την αργκό του υποκόσμου στους ευυπόληπτους αναγνώστες της εφημερίδας σαν κάτι το εξωτικό, ιδωμένο ή ακουσμένο απέξω -όχι δηλαδή όπως την προσλάμβανε, λίγο νωρίτερα, ο αναγνώστης πχ. των μυθιστορημάτων του Πέτρου Πικρού. Αναρωτιέμαι αν δοκίμασε τον πειρασμό να εμπλουτίσει λίγο το υλικό του για να το κάνει πιο αξιοπερίεργο (κι αν ενέδωσε στον πειρασμό) -και βέβαια, ύστερα από 80 χρόνια δεν είναι καθόλου εύκολο να κρίνουμε την αυθεντικότητά του.

Ο συντάκτης παραθέτει δύο αργκοτικά κείμενα, εμφανώς φτιαχτά από τον ίδιο και κατάφορτα από συνθηματικές λέξεις και φράσεις, που τα εξηγεί και δίνει και γλωσσάρι -το πρώτο κείμενο έχει λέξεις που παραπέμπουν σε άνθη και φυτά ενώ το δεύτερο θυμίζει τα καλιαρντά. Καθώς το άρθρο δημοσιεύεται αμέσως μετά την πρωτομαγιά, ο αρθρογράφος παίρνει αφορμή από τη γιορτή των λουλουδιών, κάνοντας υπαινιγμό και σε έναν διάσημο στην εποχή του στίχο του Αχιλλέα Παράσχου, και στη συνέχεια παρουσιάζει το «ανθοκομικό» κείμενο. […]

Κατ’ εξαίρεση, διατηρώ την ορθογραφία του πρωτοτύπου, αλλά βέβαια μονοτονίζω. Και ευχαριστώ και πάλι τον Κόρτο!

---

ΑΚΡΟΠΟΛΙΣ ————— ΤΕΤΑΡΤΗ, 2 Μαΐου 1934

ΖΩΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΙΣ

ΤΑ ΕΠΙΚΑΙΡΑ ΤΟΥ ΥΠΟΚΟΣΜΟΥ

ΛΩΠΟΔΥΤΙΚΗ ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ

ΚΑΙ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΑΙ ΑΠΟΚΑΛΥΨΕΙΣ

Οι ερωτευμένοι, οι ποιηταί και οι άνθρωποι των πέντε δακτύλων – Το λουλούδινον αλφάβητον της ρωμέϊκης αργκώ- Μία συνταγή και μία απολογία με τα τρία περίεργα ιδιώματα.

Σπεύσαντες οι ερασταί έδρεψαν…ναρκίσσους, εις της πρωτομαγιάς τους φαιδρούς και ευώδεις παραδείσους, όπως θέλει ο παληός ρωμαντικός ποιητής. Και όπως ήθελαν οι σύγχρονοι ποιηταί και ποετάστροι, οι οποίοι υπεράφθονοι όπως τα μανιτάρια της εποχής, «αδεία της ημέρας», μας άλλαζαν τον αδόξαστο από των στηλών των εφημερίδων και των περιοδικών. Οι ύμνοι και οι παιάνες προς τον μήνα των ρόδων και του έρωτος, δια τα εξαίσια των οποίων «ουδενός μάρτυρος εστί χρεία», έδωσαν κι’ επήραν. Από την γενικήν…ανθοφιλολογίαν όμως ελησμονήθη η πρακτικωτέρα! Εκείνη, που κάμνει τους επιχειρηματίας των πέντε δακτύλων να συνεννοούνται και να χαίρωνται…τα αγαθά του επαγγέλματός των και τα λαγωνικά της αστυνομίας να «τρελλαίνωνται» από το κακό τους, που δεν ημπορούν να την εννοήσουν. Να μας συγχωρούν οι ερωτευμένοι και οι ποιηταί. Αλλά και οι λωποδύτες έχουν εμπνευσθή και αυτοί από την ανθολογίαν τας προσωνυμίας των μεγάλων τους κόλπων. Οι αστυνομικοί μετά μακράς και πολυμόχθους προσπαθείας, έχουν κατατοπισθή επάνω – κάτω με την λουλούδινη λωποδυτικήν αυτήν διάλεκτον. Όχι δε ολοκληρωτικώς, γιατί και η περίεργος διάλεκτος έχει διαρκή την ανανέωσιν με τας εμπνεύσεις των ενδιαφερομένων από τον κόσμο των λουλουδιών και των χορταρικών.

ΛΟΥΛΟΥΔΙΝΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ

Οπωσδήποτε θα σας κατατοπίσωμεν με ό,τι είνε γνωστόν εις την αστυνομίαν. Ιδού λοιπόν πρώτον, οδηγία «αρχιμηχανικού» προς συντρόφους του γραμμένη εις στυλ…φιλανθές:

«Μολόχες πολλές αδερφέ μου και παπαρούνες στο τσαρδί και στο περιβόλι. Στο καλαμπαλίκι όλο τσουκνίδα κι’ας τα πώς βρίσκουμαι. Στην κατηφόρα που ανθίζεσαι περνάει ένας με πράσσο. Κάτι να γίνη μαλακά – μαλακά. Χλόη δεν πιάνει γιατί χαθήκαν τα παιδιά στη στενή, ούτε μανιτάρι φυτρώνει. Λάχανο είνε ένα κι’ ένα. Ποτίστε το και να βγη δίχως φασαρία, γιατί η παπαρούνες θα μας μπλέξουν».